Wzdęcia brzucha – przyczyny

Wzdęcia brzucha, wrażenie ucisku i wypełnienia, zwiększenie obwodu jamy brzusznej najczęściej wiąże się z obecnością zbyt dużej ilości gazów jelitowych. Istnieją też przypadki kliniczne, w których uczucie wzdęcia może być subiektywnym wrażeniem towarzyszącym zaburzeniom motoryki jelit lub czucia trzewnego. 

Uporczywe dolegliwości obniżają jakość życia, odczuwany dyskomfort może wpływać ograniczenie kontaktów społecznych i utrudniać aktywność zawodową. Wśród pacjentów zgłaszających objawy większy odsetek stanowią kobiety i osoby z nadwagą i otyłością. 

Czym są gazy jelitowe? Powstają one głównie w świetle jelita grubego w wyniku fermentacji bakteryjnej składników pochodzących z pożywienia. Azot stanowi około 90% gazów wypełniających jelita, przy niewielkiej ilości dwutlenku węgla, metanu i wodoru. 

Choroby, w których przebiegu mogą występować wzdęcia brzucha to:

• Zespół jelita drażliwego (ZJD, IBS);
• Choroby glutenozależne (celiakia, niealergiczna nadwrażliwość na gluten, alergia na pszenicę);
• Zespół rozrostu metanogenów w jelitach (IMO);
• Zespół przerostu bakteryjnego jelita cienkiego (SIBO);
• Nowotwory jelita grubego;
• Aerofagia – nadmierne połykanie powietrza;
• Dyspepsja czynnościowa.

Wzdęcia brzucha tzw. czynnościowe to nawracające wzdęcia i widoczne powiększenie obwodu pasa trwające przez 3 dni, występujące przez przynajmniej 3 miesiące z rzędu. Warunkiem jest występowanie dolegliwości niezależnie od spożytego posiłku. 

U zdecydowanej większości pacjentów występują zaparcia, którym towarzyszą bóle brzucha. W przypadku wzdęć brzucha, w których przebiegu występuje biegunka bardzo często przyczyną, jest nadwrażliwość pokarmowa na laktozę, fruktozę lub obecność chorób glutenozależnych. Dochodzi wówczas do uczucia przelewania w jelitach i bólów brzucha.

Kluczowe jest wykrycie źródła problemu, czyli przeprowadzenie pełnej diagnostyki w celu wykrycia przyczyny występowania objawów. 

Wzdęcia brzucha, a dieta 

Ważną rolę w ograniczeniu występowania dolegliwości należy skupić się na zmianie stylu życia i wprowadzeniu profilaktycznych zachowań, które pomogą zmniejszyć ryzyko wystąpienia objawów. Bardzo ważna będzie zdrowa dieta niezawierająca produktów, które potencjalnie mogą powodować wzdęcia, regularne spożywanie niedużych objętościowo posiłków oraz aktywność fizyczna o umiarkowanej intensywności. 

Dieta w przypadku wzdęć powinna być oparta o zasady diety łatwo strawnej i produkty o niskim stopniu przetworzenia. Z jadłospisu należy wykluczyć lub znacznie ograniczyć substancje, które ulegają łatwej fermentacji w jelitach (warzywa i owoce należące do grupy FODMAP), laktozę, fruktozę, sorbitol i błonnik pokarmowy. Dla osób z problemami jelitowymi dobrym rozwiązaniem jest skorzystanie z oferty cateringu dietetycznego w Gdańsku, Katowicach i innych miastach, gdzie dowożona jest dieta pudełkowa. 

Produkty, które mogą powodować wzdęcia to:

• Warzywa – m.in. kapusta, brukselka, cebula, czosnek, kalafior, brokuł, karczochy, szparagi;
• Owoce – m.in. gruszki, śliwki, morele;
• Nasiona roślin strączkowych np. groch, ciecierzyca, soczewica, bób, fasola, soja;
• Grzyby;
• Mleko i produkty mleczne;
• Produkty z pełnego ziarna;
• Napoje gazowane.

Ważny jest też sposób obróbki kulinarnej i wybierać potrawy gotowane, gotowane na parze i duszone. Należy unikać smażenia, mocnego grillowania i pieczenia w głębokim tłuszczu. 

Posiłki powinny być spożywane powoli, należy dokładnie przeżuwać pokarm i przełykać dobrze uformowane kęsy pokarmowe.