Autorem projektu pomnika jest łódzki artysta plastyk – Antoni Biłas, który pracując obecnie w hali Madro przygotowuje płaskorzeźby. Pomnik wykonany będzie z białego betonu o konstrukcji żelbetowej. Wysokość iglicy wyniesie 18 metrów, a postumentu niższego 4,5 m na 10 m, na 3,5 m. Ze względu na wysokość iglicy – fundamenty pomnika sięgają dwa metry w głąb ziemi.

9 stycznia 1968 stan konta budowy wynosił 8.391 zł. Inicjatywę władz miasta poparli: Wincenty Hofman – 100 zł, Aleksander Kosiński – 50 zł, Zakłady Budowy i Remontu Maszyn – 650 zł, Zofia Janiak – 25 zł, Zygmunt Janczyk – 100 zł, Bolesław Hans – 100 zł, Feliks Hemer – 100 zł, Jan Brzoza – 100 zł, Halina Nowak – 100 zł. 4 listopada 1968 r. stan konta budowy pomnika wynosił 435.828,10 zł.

Na budowę wpłacili: Klasa Ib Zasadniczej Szkoły Budowlanej z nauczycielką – 70 zł, Zygmunt Jabłkiewicz – 30 zł, Rada Zakładowa Tkanin Technicznych – 1.022 zł, Okręgowa Dyrekcja Inwestycji Miejskich – 768,90 zł, Irena Lefik – 24 zł, Natalia Daft – 19 zł, pracownicy sklepu „22 lipca” – 45 zł, pracownicy Spółdzielni Pracy Suwary – 30 zł, Zakłady Przemysłu Odzieżowego – 2.500 zł, Rada Świetlicowa Zakładów Przemysłu Odzieżowego – 2.530 zł.

14 grudnia 1968 roku pomnik został odsłonięty. To był szczytowy moment obchodów 50. rocznicy Komunistycznej Partii Polski i 20. rocznicy zjednoczenia ruchu robotniczego. W karcie ewidencyjnej obiektu pamięci narodowej napisano: W 50–lecie upamiętnienia faktu połączenia SDKPiL i PPS Lewicy oraz powołania do życia Komunistycznej Partii Polski na terenie Pabianic. W 50–lecie powołania KPP na ścianie wschodniej umieszczono napis „Cześć i chwała bojownikom o wyzwolenie społeczne i narodowe”, zaś na ścianie zachodniej daty: 1410–1945 Grunwald–Berlin”.

Redaktor Życia Pabianic pisał, że 14 grudnia 1968 r. była piękna słoneczna pogoda, która sprzyjała doniosłej uroczystości. Na placu Obrońców Stalingradu zgromadziły się tłumy mieszkańców i delegacje ze sztandarami, transparentami i szturmówkami.

Na tle barwnie udekorowanego placu – biały masyw pomnika cieszył oczy swą szlachetną linią i napawał dumą, że w tak piękny sposób złożyliśmy hołd rewolucyjnym tradycjom miasta. Jak napisano w Kronice miasta Pabianic z lat 1945–1990: Aktu odsłonięcia, przy akompaniamencie werbli towarzyszących kompanii honorowej Wojska Polskiego, pomnika dokonali wicepremier Zenon Nowak i pierwszy sekretarz Komitetu Wojewódzkiego PZPR S. Jędryszczak. Po zakończeniu uroczystości na placu wszyscy uczestnicy wraz z tow. Nowakiem i Jędryszczakiem udali się do Zamku, gdzie nastąpiło uroczyste otwarcie wystawy obrazującej dzieje KPP w Pabianicach i okręgu łódzkiego.

Pomnik zwany przez pabianiczan ze względu na swój kształt „piekarnią”, „krematorium” jest pamiątką po niedawno minionej epoce PRL–u.W 1968 roku, gdy go odsłaniano, był określany jako „pomnik – symbol trudu i walki najlepszych synów miasta”. W 2018 roku Instytut Pamięci Narodowej wydał opinię, że trzeba go usunąć, gdyż propaguje komunizm. Pomnik miał zostać wyburzony do końca marca 2018 roku w ramach ustawy dekomunizacyjnej”.

– Usunięcie było niemożliwe, ponieważ obiekt figurował w wojewódzkiej ewidencji zabytków ruchomych, co – zgodnie z ustawą o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami – rodziło odpowiedzialność karną z tytułu jego zniszczenia lub uszkodzenia – przypomina Aneta Klimek, rzecznik prasowy prezydenta Pabianic.

Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego utrzymał w mocy stanowisko wojewody łódzkiego, nakazujące usunięcie z przestrzeni publicznej pomnika Bojowników o Wyzwolenie Społeczne i Narodowe. Miasto przeprowadziło inwentaryzację i ogłosiło przetarg. Z ekspertyz wynikało, że „pomnik jest konstrukcją żelbetową monolityczną posadowioną na cokole stanowiącym bardzo masywną bryłę żelbetową”, a całkowita ilość betonu w konstrukcji stanowi ok. 188 m sześciennych. Sąsiedztwo zabytków (kościół św. Mateusza) wykluczało zastosowanie klasycznych metod wyburzeniowych. Obiekt musiał zatem zostać rozebrany.

********

Autorem pomnika jest ar tysta plastyk–rzeźbiarz Antoni Biłas, ur. 1921 we Lwowie, zmarł 1 gr udnia 1997 w Łodzi. Ukończył studia w Instytucie Sztuk Pięknych we Lwowie u profesora Mariana Wnuka; dyplom uzyskał w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. W 1945 r. Biłas przyjechał do Łodzi. Należał do Związku Polskich Artystów Plastyków. Jest on twórcą i współtwórcą następujących pomników:

1950 – Pomnik Robotnika i Robotnicy w Łodzi. 
1960 – Pomnik–Mauzoleum – Radogoszcz. 
1960 – Pomnik Tadeusza Kościuszki w Łodzi. 
1966 – Pomnik Czynu Zbrojnego Gwardii Ludowej i Armii Ludowej w Muzeum w Polichnie. 
1968 – Pomnik Bojowników o Wyzwolenie Społeczne i Narodowe w Pabianicach. 
1969 – Pomnik Stu Straconych w Zgierzu na Placu Stu Straconych w Zgierzu. 
1982 – Pomnik Leona Schillera w Łodzi. 
1983 – Pomnik tańczącej pary w Łodzi.