Na czym polega morfologia?

Morfologia krwi to badanie tego płynu ustrojowego w celu opisania jego elementów morfotycznych, takich jak np. białe i czerwone krwinki oraz płytki krwi. Opisane może zostać między innymi ich stężenie, wielkość, zróżnicowanie oraz proporcje. Morfologię można wykonać również z tzw. rozmazem, który pozwala uzyskać bardziej szczegółowe wyniki. Samo badanie wykonywane jest na niewielkiej ilości krwi pobranej od pacjenta z żyły odłokciowej. Wyniki najczęściej dostępne są jeszcze tego samego dnia. Morfologia wykonywana jest zwykle w godzinach porannych, od ósmej do maksymalnie dziesiątej (w niektórych placówkach pobieranie kończy się wcześniej, np. o dziewiątej lub dziewiątej trzydzieści).

Jakie parametry bada morfologia krwi?

Morfologia krwi pozwala na określenie przede wszystkim takich parametrów, jak:

• RBC – erytrocyty, czerwone krwinki;
• HB/HGB – hemoglobina;
• MCH – wskaźnik średniej masy hemoglobiny w krwinkach czerwonych;
• MCV – wskaźnik średniej objętości krwinki czerwonej;
• HCT – hematokryt, czyli stosunek krwinek czerwonych do objętości krwi;
• PLT – płytki krwi, trombocyty;
• P-LCR – odsetek dużych albo olbrzymich płytek we krwi;
• PDW – zróżnicowanie objętości płytek krwi;
• WBC – leukocyty, białe krwinki;
• EOS – eozynofile, rodzaj białych krwinek;
• BASO – bazofile (granulocyty zasadochłonne), rodzaj białych krwinek;
• LYMPH – limfocyty, rodzaj białych krwinek.

Zbyt wysoki lub zbyt niski wskaźnik tych parametrów może, ale nie musi wskazywać na problemy ze zdrowiem. U niektórych osób mniej typowe parametry są naturalne. Co więcej, czasem można podejrzewać problemy ze zdrowiem dopiero przy połączeniu kilku nieprawidłowych wyników.

Jak interpretować wyniki morfologii krwi?

Sama morfologia krwi zwykle nie pozwala na postawienie ostatecznej diagnozy co do stanu zdrowia pacjenta. Daje jednak pewien obraz patologicznych zmian w jego organizmie. Do znaczących zmian w składnikach morfotycznych krwi zaliczyć można np. te wskazujące na anemię, czyli obniżony poziom erytrocytów, hemoglobiny oraz hematokrytu, a także zmniejszoną objętość czerwonej krwinki. Dość częstą przypadłością wykrywaną w tym badaniu są również infekcje czy stany zapalne, zazwyczaj zwiastowane przez podwyższony poziom leukocytów. W skrajnych przypadkach duża liczba białych krwinek może zwiastować nawet nowotwory, w tym białaczkę. W przypadku białych krwinek znaczenie będzie mieć również ich typ, np. wysoki wskaźnik monocytów to oznaka m.in. mononukleozy zakaźnej, zapalenia wsierdzia czy choroby Leśniowskiego-Crohna, dla bazofili to np. niedoczynność tarczycy, podczas gdy zwiększona liczba limfocytów wskazuje na jej niedoczynność, zbyt dużo eozynofilów często wiąże się z reakcją alergiczną, a zbyt wiele neutrofilów łączy się z chorobami metabolicznymi. 

Jest to jedynie kilka przykładów, jednak pokazują one, jak precyzyjne i zróżnicowane jest odczytywanie wyników morfologii. Z tego względu wszelkie niepokojące odchylenia w rezultatach badania należy pokazać lekarzowi, który ewentualnie skieruje na dalszą diagnostykę.

Jak się przygotować do morfologii krwi?

Aby morfologia krwi dała miarodajne efekty, konieczne jest odpowiednie przygotowanie się pacjenta do badania. Jest ono wykonywane na czczo, co oznacza, że pacjent nie powinien spożywać żadnych posiłków na ok. 8-12 godzin przed wykonaniem badania. Alkohol najlepiej odstawić na ok. 3 dni przed pobraniem krwi. Lepiej też zrezygnować ze sportu na dobę przed badaniem. Zazwyczaj nie jest konieczne odstawianie przyjmowanych na stałe leków, warto jednak ustalić to z lekarzem. Tuż przed morfologią można wypić ok. 2 szklanek wody. Na badanie najlepiej przyjść wypoczętym, na ok. 15 minut przed umówionym czasem.