Każdy człowiek mierzy się z różnymi problemami. Pierwotnie kortyzol służył mobilizacji organizmu, w rezultacie mógł on stawić czoła potencjalnym zagrożeniom. Rzeczywiście, gdy wspomniany hormon utrzymuje się tylko przez chwilę, wyostrza zmysły, poprawia logiczne myślenie, a do mięśni napływa więcej krwi. Choć przez wieki umożliwiał przetrwanie, to ostatnio stanowi coraz większy problem. Jak wpływa na organizm podwyższony poziom kortyzolu, który utrzymuje się przez dłuższy czas?

 

Czy kortyzol jest szkodliwy?

Kortyzol coraz częściej utożsamia się z problemami zdrowotnymi. Warto zaznaczyć, że w pewnym stężeniu jest potrzebny człowiekowi. Przy jego niedoborze obserwuje się brak energii do działania i nadmierną senność. Z kolei jego nadmiar skutkuje tym, że człowiek zmaga się z nieprzyjemnym pobudzeniem i bezsennością. Obie skrajności nie służą prawidłowemu funkcjonowaniu ustroju. Najlepiej, gdy poziom kortyzolu przyjmuje wartość pośrednią. Niweluje wówczas stany zapalne i stymuluje reakcje odpornościowe.

Nadmiar kortyzolu a działanie immunosupresyjne

Niepewność jutra, niespodziewana choroba, problemy w związku – wszystko to powoduje przewlekły stres. Podwyższony poziom kortyzolu utrzymuje się przez dłuższy czas i ma negatywny wpływ na organizm. Wykazano, że hormon stresu posiada właściwości immunosupresyjne. Oznacza to, że osłabia odporność, przez co organizm gorzej radzi sobie z patogenami.

Przewlekłe stany zapalne a rozwój AZS, RZS i łuszczycy

Długotrwały nadmiar kortyzolu indukuje stany zapalne, które sprzyjają rozwojowi niektórych chorób, m.in. AZS, RZS i łuszczycy. Wiele z nich trudno leczyć, zazwyczaj działa się wyłącznie objawowo. Wyciszenie symptomów i remisję obserwuje się, gdy dochodzi do redukcji napięcia nerwowego. Maleje wówczas ilość czynników prozapalnych, a stan zdrowia ulega poprawie.

Dlaczego przewlekły stres powoduje wypadanie włosów?

Przewlekły stres powoduje wzmożone wypadanie włosów. Kortyzol przyczynia się do pogorszenia procesów trawiennych. Skutkuje to zmniejszeniem przyswajanych substancji odżywczych. W pierwszej kolejności organizm przestaje dostarczać je do włosów, skóry i paznokci. Istnieją bowiem ważniejsze narządy, które zapewniają przetrwanie. Ponadto podwyższony kortyzol indukuje stany zapalne, w tym obrębie skóry głowy i mieszków włosowych.

Podwyższony poziom kortyzolu a nadmierne wydzielanie sebum

Nadmiar kortyzolu manifestuje się nadprodukcją sebum. Organizm próbuje bronić się przed potencjalnym zagrożeniem na różne sposoby. Produkuje łój, który stanowi mieszankę naturalnych emolientów. Dochodzi do nadmiernego wyświecania twarzy, szyi, dekoltu i pleców. Sebum wydzielane w dużych ilościach może blokować ujścia gruczołów łojowych. Nierzadko prowadzi do rozwoju trądziku.

Wysokie stężenie kortyzolu jedną z przyczyn depresji

Przewlekły stres, który przekłada się na podwyższone stężenie kortyzolu, wpływa negatywnie na nastrój. Dochodzi do zachwiania równowagi neuroprzekaźników, które odpowiadają za jego regulację. Niedobór serotoniny i dopaminy sprzyja depresji.

Przewlekłe napięcie nerwowe a stres oksydacyjny

Nadmierny stres emocjonalny generuje stres oksydacyjny. Oznacza to, że w organizmie dochodzi do niebezpiecznej sytuacji, w której wolne rodniki przeważają nad antyoksydantami. To bardzo reaktywne cząstki, którym brakuje elektronów, dlatego odrywają je od innych związków chemicznych. Wolne rodniki utleniają m.in. białka, lipidy i DNA. Organizm zaczyna się szybciej starzeć, istnieje też większe ryzyko rozwoju chorób nowotworowych. Można temu zapobiec, dostarczając antyoksydanty z zewnątrz.

Adaptogeny – zioła na obniżenie kortyzolu

Istnieją zioła, które optymalizują stężenie kortyzolu w organizmie. Jako pierwsi opisali je radzieccy botanicy, potem zostały poddane wielu badaniom naukowym. Zauważono, że rośliny, które rosną w warunkach stresu fizjologicznego – nadmierne zasolenie, słabe nawodnienie, mało żyzna gleba, wykształciły mechanizmy przystosowawcze. Można wykorzystać je u ludzi, aby zwiększyć u nich tolerancję na sytuacje stresowe. Wspomniane rośliny to adaptogeny, które nie tylko pomagają lepiej radzić sobie z napięciem nerwowym, ale też przywracają stan wewnętrznej równowagi. Z powodu braku właściwości toksycznych cieszą się tak dużym zainteresowaniem.

Ashwagandha a kortyzol – jak witania ospała reguluje stężenie hormonu stresu?

Właściwości adaptacyjne wykazuje m.in. ashwagandha. Witania ospała od wieków wspiera zdrowie mieszkańców Indii, którzy korzystają z medycyny ajurwedyjskiej. Kiedy podawana jest ashwagandha, a kortyzol utrzymuje się na wysokim poziomie, obserwuje się obniżenie jego stężenia. Jednocześnie gdy organizm wytwarza za mało hormonu stresu, witania ospała zwiększa jego syntezę. Badając ashwagandhę, zauważono, że jej podawanie zawsze skutkuje normalizacją procesów zachodzących w ustroju. Działa ona holistycznie i nieswoiście. Oznacza to, że podnosi ogólną odporność na stres. Stanowi nieocenione wsparcie w tych trudnych czasach, gdy wiele osób doświadcza niepewności jutra.