Według zarządzenia Narodowego Banku Polskiego zużyte lub uszkodzone banknoty i monety można wymienić na nowe w kasie dowolnego banku działającego w Polsce. Każdy bank ma obowiązek wymienić nam taki banknot na nowy, ale pod warunkiem, że 45 proc. powierzchni zachowało się w jednym kawałku i możliwe jest rozpoznanie nominału.

Jeżeli zachowało się od 45 do 75 proc. pierwotnej powierzchni w jednym fragmencie, bank zwróci nam połowę wartości banknotu.

 Na równowartość wymienianego banknotu możemy liczyć tylko wtedy, gdy zachowało się ponad 75 proc. jego powierzchni w jednym fragmencie. Podobnie jest w przypadku uszkodzonych monet. Te wytarte, o zmienionej barwie, skorodowane, w tym również uszkodzone wskutek umieszczenia na nich trwałego napisu, rysunku lub innego znaku zostaną wymienione, natomiast za te, z których pozostał nam tylko rdzeń lub sam pierścień, dostaniemy połowę ich wartości.

Co, jeśli jednak kasjer w banku nie jest w stanie jasno określić stopnia uszkodzenia banknotu lub ma wątpliwości co do jego autentyczności? Większość banków w takim momencie odsyła klienta do NBP (najbliższy w Łodzi, al. Kościuszki 14). Nie jest to jednak do końca zgodne z przepisami.

- Według przepisów bank ma obowiązek przyjąć taki banknot. Po spisaniu odpowiedniego formularza przesyła go do NBP - mówi Przemysław Kuk, zastępca dyrektora Departamentu Komunikacji i Promocji NBP. - Ekspertyzy wykonujemy na bieżąco, więc na odpowiedź klient czeka zwykle kilka dni. W przypadku potwierdzenia autentyczności banknotu i określenia stopnia jego uszkodzenia NBP może zwrócić określoną przepisami wartość na konto klienta.

Jeżeli dostaniemy banknot, który wyda nam się nieautentyczny, trzeba zgłosić się z nim do najbliższej jednostki policji albo do banku w celu zweryfikowania jego prawdziwości. Według prawa to nasz obowiązek.

Bank lub policja zatrzymają banknot za pokwitowaniem i przekażą go do ekspertyzy do NBP.

- Udostępnienie danych osobowych jest konieczne i ważne, ponieważ jeżeli banknot okaże się autentyczny, a jedynie zniszczony, otrzymasz zwrot równowartości - mówi Kuk. – Niestety, w przypadku potwierdzenia w wyniku ekspertyzy nieautentyczności banknotu, zostanie on zatrzymany bez prawa do zwrotu równowartości.