Pod koniec XI w. żona księcia polskiego Władysława Hermana - Judyta, przekazała je kapitule krakowskiej. Prawdopodobnie w połowie XIV w. Pabianice uzyskały prawa miejskie. W mieście kilkakrotnie składali wizyty królowie polscy (m.in. Władysław Jagiełło i Kazimierz Jagiellończyk). W XVI w. kapituła krakowska wzniosła w swoim mieście dwa murowane obiekty w stylu renesansowym, które przetrwały do dnia dzisiejszego: dwór obronny zwany Zamkiem i kościół św. Mateusza. Kapitule krakowskiej Pabianice zawdzięczają także swój herb Aaron, przedstawiający trzy złote korony na srebrnym polu. W 1797 r. Pabianice i dobra pabianickie przejęte zostały przez rząd pruski. Następnie znalazły się w granicach Księstwa Warszawskiego. Od 1815 r. przeszły pod panowanie rosyjskie. Na przełomie XVIII i XIX w. w mieście pojawili się pierwsi przedstawiciele mniejszości narodowych i religijnych. W pierwszej połowie XIX w. erygowano pabianicką parafię ewangelicką i założono gminę żydowską. W 1820 r. dekretem namiestnika Królestwa Polskiego Pabianice wyznaczono na ośrodek włókienniczy. Powstały wielkie przedsiębiorstwa włókiennicze: Krusche i Ender oraz R. Kindler. W XIX w. powstały: fabryka papieru Roberta Saengera, Pabianickie Towarzystwo Przemysłu Chemicznego i fabryka maszyn Waldemara Kruschego. Na początku XX w. miasto połączono z Łodzią linią tramwajową. Przeprowadzono kolej i wybudowano dworzec. Po rewolucji 1905 r. działalność rozpoczął kinematograf. Rozwój miasta przerwała I wojna światowa. Pabianice znalazły się pod okupacją niemiecką. W walkach o niepodległość brali udział pabianiczanie, służąc w Legionach, Polskiej Organizacji Wojskowej i innych formacjach wojskowych. Poległym w walkach 1914-1921 postawiono Pomnik Niepodległości (1933). Po odzyskaniu wolności w 1918 r. odrodziło się życie gospodarcze, polityczne, społeczne i kulturalne. Pabianice uzyskały centralę telefoniczną. Przeprowadzono elektryfikację miasta. Wzniesiono osiedle domów robotniczych. We wrześniu 1939 r. w okolicach miasta rozegrała się tzw. bitwa pabianicka. Po zajęciu miasta przez hitlerowców ludność żydowską skupiono w getcie, utworzonym na terenie Starego Miasta. Opór przeciwko okupantom niemieckim prowadziły na terenie Pabianic Szare Szeregi i inne zbrojne organizacje podziemne. Po II wojnie światowej w Pabianicach przystąpiono do rozbudowy miasta. W wyniku przemian polityczno-gospodarczych po 1989 r. nastąpił upadek wielkich zakładów włókienniczych. Powstały nowe centra handlowe i prywatne przedsiębiorstwa. W 1999 r. miasto stało się siedzibą nowo powstałego powiatu pabianickiego. W 2004 r. proklamowano św. Maksymiliana patronem miasta.