Zmiany

• Zdolność kredytowa
  • oświadczenie o dochodach
  • oświadczenie o wydatkach

wiarygodność tych oświadczeń ma być weryfikowane przynajmniej przy użyciu dwóch baz finansowych z dwóch różnych ustaw:

• sprawdzanie minimum jednej bazy wymienionej w art. 105 ust. 4 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe
• sprawdzanie minimum jednej bazy z biur informacji gospodarczej o których mowa w ustawie z dnia 9 kwietnia 2010 r. o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych.

Zakazuje się

• dodatkowe opłaty za zakupy na raty:

  • prowizji

  • marży

  • opłat za złożenie wniosku

  • opłat za rozpatrzenie wniosku

Chwilówki

• odsetki ustawowe 10%, bez zmian

• koszty dodatkowe

  • 45% wartości pożyczki jako koszty dodatkowe (wcześniej było 55% wartości)

Pożyczki na 6 miesięcy

• 32% wartości pożyczki jako koszty dodatkowe

Pożyczki na 1 miesiąc:

• 22% wartości pożyczki jako koszty dodatkowe

Ministerstwo Finansów jako najważniejsze zmiany przewidziało w przypadku pożyczek pod zastaw nieruchomości. Nieważna będzie umowa, jeśli zastawem będzie nieruchomość mieszkalna służąca do zaspakajania potrzeb mieszkaniowych (z wyjątkiem pożyczek dla działalności gospodarczych). Mówi o tym już pierwszy punkt nowego projektu ustawy UD145.

Do projektu dołączonych zostało szereg opinii podmiotów działających w branży finansowej i związanych z pozabankową branżą pożyczkową, której zmiany najbardziej dotyczą. Są to:

1. ERIF Biuro Informacji Gospodarczej S.A.
2. Analiza skutków PwC - Fundacja Rozwoju Rynku Finansowego (załącznik do opinii)
3. British Polish Chamber Commerce (Brytyjsko-Polska Izba Handlowa) poprawna wersja
4. Ciesielska i Wspólnicy Sp. z o.o. - raport dotyczący skutków ekonomicznych dla krajowego systemu finansów publicznych
5. Federacja Przedsiębiorców Polskich
6. Fintech Solutions Sp. z o.o.
7. Fundacja Mercatus et Civis
8. Fundacja Rozwoju Obrotu Bezgotówkowego
9. Fundacja Rozwoju Rynku Finansowego - raport BIK (załącznik do opinii)
10. Fundacja Rozwoju Rynku Finansowego
11. Instytut Prawa Szkoły Głównej Handlowej
12. Instytut Staszica
13. Konfederacja Lewiatan
14. Konferencja Przedsiębiorstw Finansowych
15. Krajowa Izba Gospodarcza
16. Krajowe Biuro Informacji Gospodarczej S.A.
17. Krajowy Rejestr Długów Biuro Informacji Gospodarczej S.A.
18. Organizacje Związkowe działające w Provident Polska S.A.
19. Polski Związek Instytucji Pożyczkowych
20. Polski Związek Zarządzania Wierzytelnościami
21. Pracodawcy RP
22. Raport FRFF i PZIP
23. Solven Finance
24. Spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa
25. Stop Bankowemu Bezprawiu
26. Towarzystwo Ekonomistów Polskich
27. Vivus Finance Sp. z o.o.
28. Związek Banków Polskich *)
29. Związek Pracodawców Business Centre Club
30. Związek Przedsiębiorców i Pracodawców

*) Związek Banków Polskich (ZBP) – powtarzany jest błąd w pisowni. W uwagach z 2017 i 2019 roku ZBP pisany jest z błędem w najważniejszym słowie „Polskich”. Błąd ten nie został poprawiony przez 2 lata i nikt z opiniujących tego nie wytknął. Można by się tego spodziewać, ponieważ opinie zawierają zarzuty oparte o wiele mniej istotnych przesłankach niż błędy literowe mogące wskazywać na lekkie traktowanie nowego projektu ustawy UD145.

Opinie firm pożyczkowych zdecydowanie są w jednym tonie. Zarzuca się celowe niszczenie rynku pożyczek przez internet poprzez wprowadzanie zmian wprost przekładających się na ograniczenie dochodów. Z drugiej strony zmiany te mają na celu ochronę obywateli przed lichwą bez względu na straty, jakie sektor mógłby ponieść. Straty sektora pożyczek pozabankowych są jednym z podstawowych założeń nowego projektu ustawy. Chodzi wprost o ograniczenie dostępu do wysoko oprocentowanych umów, a tam, gdzie to jest niemożliwe, to ograniczenie ich kosztów.

Wraz ze zmianami ustaw odpowiedzialnych za regulację branży pożyczkowej idą zmiany w prawie karnym. Łamanie zapisów nowej ustawy ma być przestępstwem zagrożonym karą bezwzględnego pozbawiania wolności – dotyczyć będzie to już dwukrotnego przekroczenia nowych limitów maksymalnych kosztów. Jak wynika z raportu dołączonego przez Ministerstwo Finansów do projektu UD145, to bezkarność lichwiarzy jest podstawowym problemem przy egzekwowaniu prawa.

Nowe zapisy ustawy o przeciwdziałaniu lichwie zostały opublikowane wraz z uzasadnieniem. Opinie instytucji pożyczkowych (dawniej zwanych parabankami) skupiają się głównie na zarzutach dotyczących celowego niszczenia branży, z której usług korzysta nawet 4 milionów Polaków. Wbrew logice opinie nie odnoszą się do uzasadnienia – co jest typową praktyką – ale odnoszą się do projektu. Tworzy to sytuację odwrotną do porządniej, ponieważ odpowiedzią na zarzuty jest właśnie uzasadnienie, z którym to powinno się prowadzić dalszą polemikę.

Trudno wyobrazić sobie sytuację, w której na podstawie wniesionych opinii dotyczących głównie zarobków samej branży Ministerstwo Finansów wprowadzi zmiany dotyczące maksymalnych kosztów pozaodsetkowych, czy pozwoli jednak na zastawy na lokalach mieszkalnych.

Istotną opinię przesłał również Polski Związek Instytucji Pożyczkowych (PZIP, potocznie związkiem lichwiarzy). Opinia nie jest dostępna na stronach ministerstwa w dniu publikacji. Główne zarzuty to celowe niszczenie runku pozabankowych pożyczek online poprzez pozbawienie ich dochodów, a nawet powodując wielkie straty. Tłumaczą, jak wiele firm pożyczkowych będzie musiało zakończyć działalność, a inne będę musiały się konsolidować, dokonywać przejęć. Opinie uzasadnia raporty m.in. z 2012 i 2013 roku, dosyć nieaktualne. Ciekawy też jest aspekt dążenia PZIP do podwyższenia kapitału zakładowego z obecnych 200,000 PLN do 1 mln PLN. Z jednej strony związek powołuje się na ponad 400 zarejestrowanych w Rejestrze Firm Pożyczkowych (RIP prowadzony przez KNF), a z drugiej gra w otwarte karty i pokazuje, że dba tylko o swoich członków, bo zrzeszeni są tylko najwięksi gracze, tylko kilkadziesiąt firm. Związek oprócz tego, że nie reprezentuje do facto rynku, ale wybrane współpracujące podmioty, to jeszcze ma na karku niedawną aferę finansową spod znaku Cookie Dropping, co na pewno miało wielki wpływ na przyspieszenie prac nad nowym projektem ustaw antylichwiarskich.

Źródła

10% odsetki ustawowe - tj. czterokrotność stopy kredytu lombardowego wg NBP https://www.nbp.pl/home.aspx?f=/dzienne/stopy.htm

Lista podmiotów udzielających pożyczek przez internet https://www.faraon24.pl/pozyczki/

UD145 projektowane zmiany https://legislacja.rcl.gov.pl/docs//2/12292908/12397476/12397477/dokument381252.pdf

UD145 opinie i załączniki do projektowanych zmian https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12292908/katalog/12397482

--------------

autor: Filip Grudziński (@filipgrudzinski)